17 Kasım Dünya Akciğer Kanseri Farkındalık Günü

Akciğer kanseri, akciğer hücrelerinin anormal hale gelmesi ve kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan bir hastalıktır. Sonraki aşamada kontrolsüz çoğalan bu hücreler çevre dokulara ve akciğer dışındaki organlara yayılabilir.

Akciğer kanseri ülkemizde ve dünyada erkeklerde en sık görülen kanser türüdür. Ülkemizde kanser olan her dört erkekten biri akciğer kanseridir.

RİSK FAKTÖRLERİ

Sigara, puro, pipo, nargile (tütün ürünleri) içimi: Sigara kullanımı akciğer kanserinin en sık görülen nedenidir (%90’dan fazla). Puro, pipo ve nargile kullananlarda da risk artmıştır.
Pasif içicilik; başkalarının içtikleri veya yanan tütün ürününden -sigara, puro, pipo, nargile, elektronik sigara gibi- kaynaklanan dumanı soluyanlarda risk artmıştır.
Asbest: İnşaat ve bazı üretim işlerinde (gemi, izolasyon ve otomotiv) çalışan kişilerde risk artmıştır. Bununla birlikte ülkemizde bazı bölgelerde toprağın doğal yapısında bulunduğundan çevresel temas da önemlidir.
Radon gazı: Toprağın doğal yapısında bulunur. Ev içi radon maruziyetinin en önemli nedeni binanın temelindeki toprak ve kayalardır.
Uranyum, berilyum, vinil klorid, nikel kromat, kömür ürünleri, hardal gazı, klormetil eterler, petrol ürünleri gibi kansere yol açan kimyasallara maruziyet
Kişinin kendisinde veya ailesinde akciğer kanseri öyküsünün olması
Yüksek düzeyde hava kirliliği
İçilen suyun yüksek oranda arsenik içermesi
Akciğerlere radyasyon tedavisi uygulanması
Akciğerde bazı hastalıklar sonrasında kalan yara izi (skar) gelişimi: Verem Hastalığı (tüberküloz) sonrası gibi

BELİRTİLER

Çoğunlukla akciğer kanseri vücuda yayılıncaya kadar herhangi bir belirti oluşturmaz. Erken evrede belirtiler bazı akciğer kanseri tiplerinde görülebilmektedir. Belirtiler ilk görüldüğünde doktora gidilirse, daha erken bir safhasında kanser teşhisi konabilir ve tedavi daha etkili olabilir. Akciğer kanserinin en sık görülen belirtileri şunlardır:

Geçmeyen veya giderek kötüleşen öksürük
Öksürürken kan veya kanlı balgam çıkarmak
Derin nefes alırken, öksürürken veya gülerken kötüleşen göğüs ağrısı
İştahsızlık, kilo kaybı
Halsizlik, yorgunluk
Ses kısıklığı
Nefes darlığı
Sürekli tekrarlayan veya geçmeyen bronşit veya zatürre gibi akciğer enfeksiyonları

TANI YÖNTEMLERİ

Muayene ve akciğer grafisi bulguları ile akciğer kanserinden şüphe edilen hastalarda öncelikle hastalıklı bölgeye nasıl ulaşılabileceğine karar vermek için bilgisayarlı tomografi (BT) çekilir. Hastaların çoğunda tanı için akciğerlerden doku parçası alınır. Bu işleme biyopsi adı verilir. Kanserin vücuttaki yayılımı hakkında bilgi sahibi olmak için başka testler yapılabilir.

TEDAVİ

Akciğer kanserinde genel olarak cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) gibi farklı tedavi seçenekleri uygulanmaktadır.

KORUNMA

Sigara başta olmak üzere tüm tütün ürünlerinden uzak durmak

En iyisi sigara ve diğer tütün ürünlerine hiç başlamamaktır ancak başlandıysa da bırakmak gerekmektedir. Yaşa veya ne kadar süre kullanıldığına bakılmaksızın, sigara başta olmak üzere tüm tütün ürünlerini kullanmayı bırakmak; tütün ürünlerinin neden olduğu birçok hastalıkta olduğu gibi akciğer kanseri riskini de düşürmekte ve sağlıklı bir şekilde daha uzun yaşamaya yardımcı olmaktadır.

Pasif içici olmamak
Radona ve kansere neden olan kimyasallara maruz kalmaktan kaçınmak
Sağlıklı beslenmek

Bazı bilimsel kanıtlar, meyve ve sebzelerden zengin beslenmenin akciğer kanserinden korunmada yardımcı olduğunu göstermiştir.

KAYNAKLAR

What Is Non-Small Cell Lung Cancer? American Cancer Society https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/about/what-is-non-small-cell-lung-cancer.html (Erişim tarihi: 13.10.2017)
Akciğer Kanseri.Türk Toraks Derneği http://www.toraks.org.tr/halk/Page.aspx?d=11(Erişim tarihi: 19.10.2017)
Türkiye Kanser İstatistikleri. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı, Ankara 2017 http://kanser.gov.tr/Dosya/ca_istatistik/2014-RAPOR._uzun.pdf (Erişim tarihi: 13.09.2017)
Mesleksel Kanserler. İş Sağlığı ve Güvenliği içinde. Bilir N, Yıldız AN. Hacettepe Üniversitesi Yayınları 2013, Ankara. Sf. 332
Pasif içicilik. C. Sağlık Bakanlığı. Havanı Koru Dumansız Hava Sahası http://havanikoru.org.tr/sagligimiza-etkileri/pasif-icicilik.html
Small Cell Lung Cancer Risk Factors. American Cancer Society https://www.cancer.org/cancer/small-cell-lung-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html (Erişim tarihi: 30.10.2017)
Akciğer Kanserleri. Akkoçlu A. Türk Toraks Derneği http://file.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/mesleki-kurslar-2-ppt-pdf/Atilla_Akkoclu.pdf (Erişim tarihi: 30.10.2017)
Non-Small Cell Lung Cancer Risk Factors. American Cancer Society.https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html (Erişim tarihi: 30.10.2017)
Tütün Ürünleri ve Zararları C. Sağlık Bakanlığı. Havanı Koru Dumansız Hava Sahası http://havanikoru.org.tr/tutun-hakkinda/tutun-urunleri-ve-zararlari.html (Erişim tarihi: 30.10.2017)
Can Non-Small Cell Lung Cancer Be Prevented? American Cancer Society. https://www.cancer.org/cancer/non-small-cell-lung-cancer/causes-risks-prevention/prevention.html (Erişim tarihi: 30.10.2017)