9 Şubat "Dünya Sigarayı Bırakma Günü" Hakkında Bilgilendirme/Uzm.Dr.Arife Uslu Göz
DÜNYA SİGARAYI BIRAKMA GÜNÜ
Her yıl 9 Şubat tarihi “Dünya Sigarayı Bırakma Günü” olarak anılmaktadır. Sigara tüm dünyada ölümlerin başlıca sebepleri arasında yer almakta ve dünya da olduğu gibi ülkemizde de önemli bir toplum sağlığı sorunu olduğu bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütü insan sağlığını tehdit eden ve önlenilebilir en önemli etkenin sigara ve türlerinin olduğunu belirtmektedir. Dünyada sigara içme oranları erkekler arasında %50-80 arasında değişmekte ve bu oranlar kadınlar arasında da giderek artma eğilimi göstermektedir. Türkiye’de 14,8 milyon kişinin sigara içtiği belirtilmekte ve her yıl yaklaşık 100.000 kişinin tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybettiği belirtilmektedir. Bireylerde sigara kullanımının birçok sağlık problemine yol açtığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Tütün ürünleri içinde 4000 den fazla kimyasal madde bulunmakta ve bunların 70 den fazlasının kanser yapıcı etkisi olduğu bilinmektedir. Tütün içinde yer alan kanser tetikleyici maddeler, DNA’nın genetik mirasını değiştirerek hücre bölünmesinde kontrolü ele geçirmekte ve bu durum kanser oluşumuna sebep olabilecek çok sayıda hücre üretimine yol açabilmektedir. Sigara kullanımı akciğer kanseri başta olmak üzere diğer kanserlerin de gelişiminde önemli bir faktör olarak görülmektedir. Aynı zamanda KOAH ( Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) başta olmak üzere bir çok solunum yolu hastalığının ortaya çıkmasında temel etken olarak kabul edilmektedir. Sigara kullanımı, hem kadınlarda hem erkeklerde koroner kalp hastalığı, inme, yüksek tansiyon, akut miyokard enfarktüsü(kalp krizi) ve periferik vasküler (damar)hastalıklar açısından değiştirilebilir risk faktörlerinin başında gelmektedir. Tütün kullananlarda kalp hastalığı riski, kullanmayanlara göre 2-4, inme riski de 2-3 kat daha fazladır. Bu risk gençler de dahil tüm yaş gruplarını kapsamaktadır. Kalp damar hastalıkları, tüm dünyada ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almakta ve diğer ölüm nedenlerinden çok daha fazla kişinin ölümüne sebep olmaktadır.
Sigara içilmesine bağlı sağlık sorunları yıllar içinde yavaş olarak gelişir, fakat sigaranın bırakılması ile birlikte vücutta meydana gelen olumlu değişiklikler dakikalar içinde ortaya çıkar. Sigara bırakanlarda en önce görülen olumlu gelişme, 15-20 dakika sonra nabız ve kan basıncının düzelmesi olarak hissedilir. Sigarayı bıraktıktan 12 saat sonra da kandaki karbon monoksit düzeyi normal değerlere iner. 3-9 ay içinde solunum yolu problemleri düzelir. Sigarayı bırakan kişilerde bir yıl sonra kalp krizi geçirme riski yarı yarıya azalır, aradan 15 yıl geçince de hiç sigara içmeyen bir kişinin riski düzeyine iner. Sigara bırakıldıktan 10 yıl sonra akciğer kanseri riski içenlere göre %50 azalır.
Ülkemizdeki tütünle mücadele çalışmaları siyasi iradenin, kamu otoritesinin, yerel yönetimlerin, sivil toplum kuruluşlarının, medyanın iş birliğinde büyük bir kararlılıkla sürdürülmektedir, bu mücadelenin liderliğini ve savunuculuğunu bizzat Sayın Cumhurbaşkanımız kendisi yapmaktadır. En üst düzeyde gösterilen bu siyasi kararlılıkla elbette başarılı çalışmalar da beraberinde gelmektedir.
Yürütülen koruma ve önleme çalışmalarının yanı sıra tütün ürünü kullanan bireyler bırakmaları için teşvik edilmekte ve bırakmak isteyenlere ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı ve sigara bırakma poliklinikleri aracılığıyla destek sağlanmaktadır. Sigara bırakma polikliniklerimizde uygun kişilere farmakolojik tedavi verilmekte ve bu tedavi sağlık bakanlığımızca ücretsiz sağlanmaktadır.
Unutmayın! Sigarayı bırakmak önce iradenizle başlar.
Vatandaşlarımızın tütün dumanından pasif maruziyetini önlemek ve temiz hava soluma hakkını korumak amacıyla 4207 sayılı Kanun kapsamında tütün ürünlerinin kullanımının yasak olduğu yerlere yönelik, ülke genelinde birçok denetim ekibiyle 7 gün 24 saat esasına göre denetimler yapılmaktadır. Ayrıca bakanlığımız tarafından özenle hazırlanan ve kamuoyunda gösterilen kamu spotları da halkımızı sigara bırakmak konusunda çok teşvik etmektedir.
Bu kapsamda; Toplum sağlığını korumak, bağımlılıklardan uzak sağlıklı nesillerin yetişmesini sağlamak ve “Tam Dumansız Türkiye” için tütünle mücadele çalışmaları, kararlılıkla ve güçlendirilerek sürmekte ve sürmeye de devam edecektir.
Uzm.Dr.Arife Uslu Göz
Göğüs Hastalıkları Uzmanı