Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu


Çocuk ve ergen psikiyatrisinde en çok karşılaştığımız sorunlardan biri kısaca DEHB olarak adlandırılan “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu” dur. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu; dikkatin kolayca dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtilerinin kişinin yaşamını olumsuz etkileyecek boyutta olmasıyla kendini gösteren bir bozukluktur. Çocuk ve ergenlerde sıklığı %5-10 arasındadır.

            Dikkati; öğrenme için odaklanabilme becerisi, öncelikleri ayırt etme, uyanıklığı ayarlama, kendini ve eylemlerini kontrol edebilme gibi bir dizi zihinsel süreç olarak tanımlayabiliriz. DEHB’de konsantre olamama, dikkatin kısa süreli oluşu, çabuk dağılma söz konusudur. Özellikle detaylara odaklanmakta güçlük, çok fazla dikkatsizce basit hata yapma, unutkanlık, eşyalarına sahip çıkamama, örneğin yazı yazma gibi uzun zaman alacak ve zorlayıcı görevlerden kaçınma bu alanla ilgili yaşadıkları zorluklar arasındadır. Ailelerin kafasını karıştıran bir durum ise; çocuğun istediği zaman çok güzel odaklanıyor olmasıdır. Örneğin bazı DEHB’li çocuklar saatlerce bilgisayar oynayabilir. Çünkü DEHB’li bir çocuk ilgi alanı dahilinde olan, keyif aldığı aktivitelerde normalden daha fazla odaklanabilir. Ancak zihnine sıkıcı gelen aktivitelerde (ders çalışmak gibi) dikkatini toplamakta ve sürdürmekte zorlanacaktır.

            Hiperaktivite belirtileri olarak; sürekli kıpır kıpır olma, yerinde duramama, uzun süre aynı yerde oturamama, çok konuşma, sessiz bir şekilde oynamaya çalışmakta güçlük sayılabilir. Dürtüsellik ise düşünmeden eyleme geçme, acelecilik, sırasını bekleyememe, sabırsızlık, iki kişi konuşurken araya girme, sorulara tamamlamadan cevap verme gibi özellikler ile kendini gösterir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısıdeneyimli bir çocuk ergen psikiyatri uzmanı tarafından yapılan psikiyatrik muayene ve aile görüşmesi sonrasında konulur. Tanılama için kullanılabilecek herhangi bir kan tetkiki ya da radyolojik görüntüleme yöntemi yoktur. Ancak bazı durumlarda benzer şikayetlerle giden diğer hastalıkları dışlamak için yardımcı olabilecek ek incelemeler istenebilir.

            Tedavi edilmeyen DEHB' lilerde okul başarısında kapasitesinin altında kalma, özgüvende azalma, sosyal ilişkilerde iletişim sorunları yaşama gibi sıkıntılar yaşanmaktadır. İlerleyen zamanlarda alkol ve madde kullanımı, kazalar, davranışsal bağımlılıklar ve suça yönelme riski artış göstermektedir. Bu nedenlerle çocuğunuzda benzer problemler olduğunu düşünüyorsanız gecikmeden bir çocuk ve ergen psikiyatri hekimine başvuru yapmanız önerilir.