hastanehaberleri.net
15 Eylül Prostat Kanseri Farkındalık Günü
Kanser nedir? nasıl oluşur?
Kanser bir organ veya dokuyu oluşturan hücrelerin yapısının bozularak kontrolsüz çoğalmasıdır. Bu kontrolsüz çoğalma organın şeklini bozarak zamanla büyümeye başlar. Büyümenin hızı ise organ ya da dokunun yapısına ve kanser hücrelerinin cinsine göre farklılık gösterir. Zamanla çevre dokulara da yayılırlar. Kan ve lenf damarlarına girmeleri halinde vücudun diğer organlarına da yerleşir ki buna metastaz adı verilir.
Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen 2. kanser olup tüm dünyada her yıl yaklaşık tanı alan hasta sayısı 1 milyon civarındadır. Bütün prostat kanserlerinin %15’i ailesel, kalıtsaldır. Bu hastalarda kanser genellikle erken yaşlarda (<55 yaş) saptanır. Bazı kromozomlarda (sıklıkla 1. kromozom üzerinde durulmaktadır) prostat kanseri yatkınlık bölgeleri önerilmiş olmakla birlikte kesin bir gen lokalizasyonu gösterilememiştir.
Prostata kanseri için risk faktörleri nelerdir?
Prostat kanseri için en önemli risk faktörleri: Yaş, aile öyküsü ve ırk tır.
Prostat kanseri ileri yaş kanseri olup yaş ilerledikçe risk artar.
Ailede prostat kanseri tanılı akrabaların olması yine riski arttırmaktadır. Babada prostat kanseri varlığında risk 2 kat, kardeşte olması durumunda 3 kat artar. İkiden fazla birinci derece akrabalarda olması halinde ise risk 5 kat artar.
Irk, bir diğer önemli risk faktörüdür. Özellikle siyah ırkta prostat kanser görülme sıklığı artmıştır. Siyah ırktaki kanserler ayrıca daha agresif seyirli olmaktadır.
Son araştırmalarda “hipertansiyon” hastalığının prostat kanser riskini %15; “abdominal obezite”nin (bel çevresinin >102 cm olması) ise %56 arttırdığı gösterilmiştir.
Prostat kanserinde tarama nasıl ve kime yapılmalı?
50 yaş üzeri erkeklerde, aile öyküsü olan 45 yaş üzeri erkeklerde, 40’lı yaşlarda >1 ng/mL PSA ölçümü olan hastalarda ve 60’lı yaşlarda >2 ng/mL PSA ölçümü olan hastalarda PSA taraması önerilmektedir.
PSA nedir? Ne işe yarar?
“Prostat Spesifik Antijen” kısaca “PSA” olarak isimlendirilir. İsminden de anlaşılacağı üzere prostattan sentezlenen bu hormon bir serin proteaz proteinidir ve meninin koagülasyonunu önler. PSA kansere özgü değil organa (prostat) özgü bir hormondur. Dolayısıyla PSA yüksekliği her zaman kanser düşündürmez. Prostatın enfeksiyonları, sonda takılması ya da transüretral yapılan her türlü endoskopik
Prostat kanserinde belirtiler nelerdir?
Kanser sıklıkla prostatın idrar kanalından uzak olan ve rektum (barsak) ile komşu olan arka bölgesinden (periferik zon) geliştiği için erken dönemde klinik semptomu yoktur. Ancak kanser çok büyümesi halinde ileri evreye geldiğinde idrar kanalına bası yaparak işemede güçlüğe neden olabilir. Yine ileri evrelerde idrar ve meniden kan gelmesine neden olabilir. Kemiklere sıçradığı durumlarda (metastaz) bölgesel ağrılara neden olabilir.
Prostat kanser tanısı nasıl konulur?
Prostat kanserinin kesin tanısı biyopsi ile alınan prostat dokularında tümör hücrelerinin gösterilmesi ile konulur.
Parmakla rektal prostat muayenesinin önemi nedir?
Prostat kanseri sıklıkla prostatın rektum (barsak) ile komşu olan arka bölgesinden (periferik zon) gelişir. Prostatın bu bölümü, aynı zamanda komşuluğu nedeniyle rektal muayenede prostatın parmakla hissedilen kısmıdır. Bu bölgede ele gelen nodüller olası kanser için risk oluşturmaktadır. PSA’sı normalken muayenede şüpheli nodül olan hastaların yaklaşık %15 inde kanser saptanıyor olması prostat muayenesinin önemini ortaya koymaktadır.
Kime prostat biyopsi yapılmalıdır?
PSA değeri riskli seviyede olan hastalar ve PSA değeri normal olsa dahi parmakla rektal muayenede ele gelen nodüllerin olması durumunda prostat biyopsisi yapılmalıdır.
Prostat kanserinde tedavi nelerdir?
Prostat kanserinde tedavi hastalığın evresine göre farklılık gösterir.
PROF.DR.URAL OĞUZ
Üroloji Kliniği
